“Hedde gij oe pekske Al Aaf?”
Alaaf! roepen we tijdens carnaval, vaak drie keer op rij. Je kent het ook wel van het dweilorkest tijdens de pronkzitting: pah-pah, pah-pah, pah-paaahhahaha.
Officieel hoort er ook een gebaar bij, dat je maakt met je rechterhand richting je linkerslaap. Oorspronkelijk werd de kreet ingezet bij het uitbrengen van een toast, maar tegenwoordig wordt het veel breder ingezet en ook gebruikt als begroeting tussen Carnavalsfans.
Waar roep je het?
Alaaf roepen we in bijna heel Nederland. Alaaf is via carnaval in Maastricht bij Vastelaovend in Limburg terechtgekomen, waarna het ook elders in carnavalvierend Nederland werd overgenomen en ook tijdens carnaval in België wordt het gebruikt.
Maar let op, er zijn Brabantse plaatsen waar je geen Alaaf! roept. Denk aan Den Bosch/Oeteldonk (je herinnert je misschien nog wel de fout die een bepaald drankmerk maakte op een carnavalsposter) en Bergen op Zoom/Krabbegat, waar ze een Vastenavondgroet uitbrengen.
Uit het Duits
Terug naar het begin. Want hoe kwam de kreet Maastricht dan in? Voor het ontstaan van de kreet moeten we even teruggrijpen naar de geschiedenis van carnaval.
De term Alaaf! is afkomstig van carnaval in Duitsland en dan wel specifiek uit Keulen, waar ze voor het eerst “Kölle Alaaf” (Keulen Alaaf!) riepen. Niet overal in Duitsland roepen ze het; er zijn ook delen in Duitsland waar men Helau! roept.
Meerdere verklaringen
Er zijn meerdere verklaringen voor de herkomst van de kreet Alaaf!, zoals er ook meerdere verklaringen de ronde doen over de elfde van de elfde. De eerste verklaring is daaraan gerelateerd.
Alaaf! zou een verbastering zijn van het getal elf, het gekkengetal. Onze Taal zegt dat het verband tussen elf en Alaaf! volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands niet waarschijnlijk is. De verbanden met elf zijn pas later gelegd en het zouden ‘verklaringen achteraf’ zijn.
“Kölle Alaaf” zou ook kunnen betekenen “Alles weg, behalve Keulen” of “Keulen voor alles”. Een andere verklaring is dat er een verband is tussen Alaaf! en het Keltische woord alaf (‘geluk, heil’).
De laatste, maar volgens velen de meest waarschijnlijke verklaring, is dat de kreet komt vanuit het Duitse all-ab, een uitspraak uit het Keulse dialect. Daarmee zei men ‘alles aan de kant, alles uit de weg’. Dit sluit aan op de oorsprong van de carnaval; het vóór de vastentijd eten, drinken en plezier maken.
Een grappige (maar zéér onjuiste) verklaring is dat ‘Al Aaf’ in het ABN ‘al af’ betekent. “Hedde gij oe pekske voor carnaval Al Aaf?” 😉 Ook ‘Alaafyou’ is natuurlijk een leuke en veelgebruikte uitdrukking, maar niet meer dan dat.
Alaaf! schrijf je als kreet
Alaaf! schrijf je trouwens niet voor niets zo. Het is een kreet/uitroep en daarom komt er een uitroepteken achter. Meer daarover kun je lezen in het item over de juiste spellingsregels voor carnaval.
Wil je iets leuks melden over Alaaf! of ken je een andere (leuke) verklaring? Laat het de redactie weten via redactie@carnavalsfan.nl.
Op de foto: Prins Matt van de Pieperknallers in Escharen (Noord-Brabant).