Knotsenburg: carnaval vieren in Nijmegen
Nijmegen (Knotsenburg) is de oudste stad van Nederland en naast Vierdaagsestad, is het ook één van de grootste carnavalssteden tijdens carnaval in Gelderland. Nijmegen heeft verschillende carnavalsverenigingen die aangesloten zijn bij het SOCN: Stichting Openbaar Carnaval Nijmegen.
In Nijmegen vindt nog niet echt een groots straatcarnaval plaats zoals in andere steden, maar daar wil men vanaf 2023 verandering in brengen.
De (hoofd)kleuren van het Nijmeegse carnavalswapen zijn geel en (donker)rood en ook is er ieder jaar een nieuw Nijmeegs carnavalsmotto.
Waarom Knotsenburg?
Op het schild van Knotsenburg is een man met een knuppel te zien, maar waarom? Dat zit zo: ‘Knotsenburg’ is een oude scheldnaam. Was er vroeger onrust in de stad, dan verzamelde het volk zich, bewapend met knuppels/’knotsen’, op de Grote Markt.
Later werden zo ook de protestanten door de katholieken de stad ‘uitgeknuppeld’. De knots werd later het spreekwoordelijke wapen van de Nijmegenaar en spottend werden de inwoners van de stad ‘knotsendragers’ genoemd. Toen protestantse opstandelingen het inmiddels katholieke Nijmegen weer wilden veroveren bouwden ze op de Lentse oever van de Waal een fort. Om Nijmegen te beledigen noemden ze het de ‘Knodsenburg’.
Mariken en Moenen spelen overigens ook een belangrijke rol in de geschiedenis van Nijmegen en tijdens het carnaval. Het zijn personages uit het middeleeuwse boek ‘Mariken van Nieumeghen’, waarin Nijmegen een belangrijke rol speelt.
Stadsprins en opening
Ieder jaar wordt er in Nijmegen een nieuwe stadsprins gekozen. De ‘Prinsenproclamatie’ wordt traditiegetrouw op de zaterdag rond d’n elfde van d’n elfde in De Vereeniging gehouden. Op deze avond worden Prins Carnaval en zijn ‘kabinet’ bekendgemaakt. Voorafgaand van deze bekendmaking worden allerlei acts uit Nijmegen opgevoerd.
Op carnavalszaterdag verzamelt Nijmegen zich bij de ingang van de Sint Stevenskerk waar “Al mot ik krupe” (volkslied van Nijmegen van Gradus van Nimwegen) ingezet zal worden. Vervolgens bekijkt men of Moenen (de duivel) nog altijd is blijven zitten. Daarna gaat de stoet naar het Marikenpaleis op de Grote Markt, voor de officiële sleuteloverdracht. Ook ontvangt de Ridder zijn onderscheiding ontvangen. Daarna volgt de ode aan de Prins met het bijbehorende eerste biertje op de Blauwe Steen.
Hofbal
Het Hofbal is een bekend evenement in Nijmegen dat plaatsvindt op de vrijdag vóór carnaval. Het is een avond in een galasetting met diner en live-optredens. Het Nijmeegs Hofbal is speciaal bedoeld voor ondernemers in Nijmegen.
Marikenpaleis op de Grote Markt
Het Marikenpaleis op de Grote Markt is tijdens carnaval in Knotsenburg het centrale feest- en ontmoetingspunt, waar verschillende (thema)dagen worden georganiseerd en live (carnavals)artiesten langskomen.
Internationaal prinsentreffen
Nijmegen staat daarnaast bekend als plaats waar het internationaal prinsentreffen wordt gehouden in de Jan Massinkhal. Prins(ess)en en hun gevolgen uit binnen- en buitenland maken er sinds 1993 hun opwachting, met tussen de 1000 en 1500 feestvierders. Ook is er een regionaal prinsentreffen, dat wordt vastgelegd door nieuwsblad De Gelderlander.
Ook staat Knotsenburg bekend om een speciale dameszitting en een speciale herenzitting.
De Ummegang
Na de carnavalsmis op zondag, vindt de grote optocht (De Ummegang) plaats. Men maakt daarbij in 2023 van de nood een deugd: door gebrek aan bouwplek, wordt de optocht helemaal uitstootvrij. Hieraan moeten ook wagens voldoen die toch mee kunnen doen.
Ook heeft de buurt en vereniging Brakkenstein een eigen optocht op carnavalszaterdag.
Feurdweilen
Als ‘generale repetitie’ voor carnaval is er sinds 2023 een nieuw festijn voor de Nimwegeneure: vier zondagen voor carnaval ‘Feurdweilen’ op z’n Nijmeegs ‘voor-dweilen’. Vanaf café Daen, ook aan de Grote Markt, trekken dweilorkesten van kroeg naar kroeg. Met een echte dweil, maken ze de cafés symbolisch klaar voor carnaval. Natuurlijk mogen alle Carnavalsfans meelopen.
Carnaval vieren in Nijmegen in 2023?
Doen! Je bent van harte welkom van zaterdag 18 februari t/m dinsdag 21 februari 2023. Het wordt uiteraard wel gewaardeerd als je je verdiept hebt in de geschiedenis tradities. Alaaf!
Bekijk in onze carnavalsagenda welke carnavalsevenementen je nog meer kunt bezoeken in 2023.